بررسی متفاوت فیدیبوک؛ تجربه کاربری استفاده از اولین کتاب‌خوان ایرانی

افزایش خلاقیت تیم به کمک ذهن آگاهی

هر محصول حوزه تکنولوژی ایرانی همواره با جنجال‌های فراوانی همراه بوده و طرفداران و منتقدین زیادی هم داشته است. فیدیبوک هم از این قاعده مستثنی نیست؛ در این مطلب قصد داریم یک بررسی متفاوت از فیدیبوک ارائه داده و نگاه دیگری به آن داشته باشیم.0
فیدیبوک یک کتابخوان الکترونیک است؛ یعنی دستگاهی که تنها برای هدف خواندن کتاب طراحی شده و کاملاً از تبلت متفاوت است. در کتابخوان الکترونیک سعی می‌شود بهترین تجربه خواندن کتاب برای کاربر فراهم شود و نباید از آن انتظارات بیشتری داشت.اگر با کتابخوانی روی گوشی یا تبلت آشنا باشید احتمالاً اپلیکیشن فیدیبو را می‌شناسید. دیجی‌کالا فیدیبو را خریداری کرد و حالا با همکاری این دو شرکت فیدیبوک عرضه شده است؛ محصولی که شاید از نظر سخت‌افزاری کاملاً ایرانی نباشد اما سیستم‌عامل آن کاملاً برای خواندن کتاب و استفاده از فیدیبو توسط برنامه‌نویسان ایرانی توسعه داده شده است.راستش را بخواهید وقتی فیدیبوک در اردیبهشت‌ماه معرفی شد ما هم علاقمند بودیم مانند برخی دیگر از وب‌سایت‌های همسایه فیدیبوک را از نزدیک بررسی کنیم؛ اما به هر دلیل دیجی‌کالا پیشنهاد بررسی فیدیبوک را به فارنت نداد. به هر حال من با توجه به بازخوردها تصمیم گرفتم برای خودم یک فیدیبوک بخرم و از آن به‌شکل روزانه استفاده کنم.دیر منتشر شدن این بررسی دلایل دیگری هم دارد. با گذشت سه ماه از عرضه این کتاب‌خوان و انتشار دو به‌روزرسانی می‌توان بهتر راجع به عملکرد آن و باگ‌های ریز و درشتی که شاید راجع به آن‌ها شنیده‌اید قضاوت کرد. همچنین برخی مشکلات هم معمولاً در دوره کوتاه یک هفته‌ای بررسی مشخص نخواهند شد.خرید کتاب‌خوان نسبت به خرید کتاب به شکل کاغذی و یا مطالعه روی تبلت، گوشی یا رایانه مزایای مهمی دارد که به اصلی‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.به شخصه هم قبل از خرید فیدیبوک و هم بعد از آن نظرات کاربران و خریداران را در وب‌سایت دیجی‌کالا و شبکه‌های اجتماعی خواندم. راستش را بخواهید اکثر کاربران نمی‌دانند از کتاب‌خوان باید چه انتظاراتی داشت و یا نداشت! فیدیبوک وسیله‌ای برای وبگردی، نصب اپلیکیشن‌های اندرویدی و یا حتی استفاده آسان از پی‌دی‌اف‌ّهای رایج نیست؛ این گفته‌ها برای اکثر کتاب‌خوان‌های خارجی هم صدق می‌کند. قرار است هر روز کتاب مورد علاقه خود را باز کنید و شروع به خواندن کنید؛ فیدیبوک برای این‌کار ساده بسیار خوب طراحی شده است هرچند که خالی از اشکال هم نیست.همین که فیدیبوک را از جعبه آن درآورده و روشن کردم با پیام به‌روزرسانی مواجه شدم. این آپدیت هرچند با سرعتی کمتر از انتظار اما دانلود و بدون دردسر نصب شد. بعد از آن به توصیه فیدیبوک آن را تا شارژ کامل به آداپتور ۱ آمپری توصیه شده متصل کردم. (که البته درون جعبه خبری از آن نیست)فیدیبوک از نظر ابعاد و وزن به نظر من ایده‌آل است. انتخاب صفحه‌نمایش ۶ اینچی باعث می‌شود تا بتوانید آن را به راحتی درون جیب کت یا حتی شلوارتان بگذارید و از آن‌جا که نوشته‌ها در کتاب‌های EPUB قابلیت Reflow شدن دارند می‌توانید اندازه قلم را تغییر دهید بدون آن‌که نیاز به اسکرول کردن داشته باشید. به همین دلیل حتی اگر به صفحه‌نمایش ۱۰ اینچی یا بالاتر عادت دارید مشکلی در استفاده نخواهید داشت.بدنه از جنس پلاستیک مات ساخته شده و هدف از انتخاب آن هم راحتی استفاده و لیز نخوردن در دستان شماست. در عوض پشت بدنه به شدت مستعد جذب اثر انگشت است اما می‌توانید با یک پارچه مایکروفایبر آن را تمیز کنید. حاشیه‌های صفحه‌نمایش در حدی هستند که به راحتی فیدیبوک را در دست بگیرید و انگشت شست خود را نیز کنار یکی از دکمه‌های چپ یا راست قرار دهید. با این‌که لمس صفحه نیز عملیات ورق زدن را انجام می‌دهد اما استفاده از دکمه سخت‌افزاری بسیار راحت‌تر بوده و خوشبختانه می‌توانید در تنظیمات آن‌ها را برای صفحه‌قبل یا بعد شخصی‌سازی کنید. البته به اعتقاد ما کیفیت این دکمه‌ها می‌توانست بهتر باشد و اگر دقیقاً وسط آن‌ها را فشار ندهید فیدبک فیزیکی خوبی دریافت نخواهید کرد.یک دکمه هوم نیز در پایین صفحه‌نمایش برای بازگشت به صفحه قبل یا صفحه خانگی قرار داده شده است که با لمس روشن می‌شود. با این‌حال این دکمه حساسیت لمسی ضعیفی داشته و اکثر مواقع مجبور می‌شوید آن را چندبار فشار دهید. در پشت این دکمه در واقع یک نشان‌گر LED قرار دارد که هنگام شارژ کردن به رنگ نارنجی در می‌آید.یک عیب کوچک دیگر نبود هیچ‌گونه پوششی برای درگاه کارت حافظه است که ممکن است در بلندمدت باعث جمع شدن ذرات خاک و گردوغبار شود.پس از وارد کردن کد هدیه کتاب‌ها را از فروشگاه فیدیبو انتخاب کرده و آن‌ها را به کتابخانه خود اضافه کردم. فیدیبوک قابلیت مطالعه فایل‌های EPUB و PDF را هم دارد و می‌توانید آن‌ها را از طریق کابل USB و کارت حافظه به کتابخانه خود منتقل کنید اما در استفاده من به‌ندرت برخی کتاب‌های EPUB سازگاری خوبی با فیدیبوک ندارند. فیدیبوک با اپلیکیشن موبایل و دسکتاپ فیدیبو همگام‌سازی می‌شود و می‌توانید کتاب‌ها را تا بخشی در فیدیبوک خوانده و آن‌ها را در گوشی یا تبلت ادامه دهید (و یا برعکس).مرور در رابط کاربری فیدیبوک شامل کتابخانه، فروشگاه و تنظیمات سرعت مناسبی داشته و به‌نظر می‌رسد پس از آپدیت دقت لمس صفحه نیز بهبود یافته است. کماکان نباید از صفحه‌نمایش E-Ink انتظار نرخ رفرش بالای صفحه نمایش را داشته باشید و رابط کاربری نیز به خوبی برای همین امر بهینه شده است. به همین دلیل با این‌که امکان خواندن PDFهای قطع متفاوت و وبگردی با مرورگر هم وجود دارد اما این‌کار چندان دلچسب نیست.کیفیت صفحه‌نمایش اما با تراکم پیکسلی ۲۱۲ پیکسل بر اینچ خوب است. البته کیفیت چاپ کاغذی را تقریباً معادل ۳۰۰ پیکسل بر اینچ در نظر می‌گیرند و اگر به خواندن کتاب کاغذی یا استفاده از کیندل پیپروایت عادت دارید وضوح تصویر در ابتدا کمی پایین به نظر می‌رسد. اما برای خواندن کتاب این مقدار کاملاً کافی بوده و می‌توان گفت کیفیت تصویر از کیندل نسل هشتم بهتر است.به لطف صفحه‌نمایش e-ink و نور فرانت‌لایت تقریباً‌ مطالعه در هر محیط و شرایط نوری لذت‌بخش‌تر از خواندن با تبلت است. در نور مناسب روز، استفاده با چراغ مطالعه یا مطالعه در مترو و اتوبوس با فیدیبوک می‌توانید با یک‌ٔدست و بدون دردسرهای کتاب کاغذی مطالعه کنید.در محیط‌های با نور کم یا شب‌ّهنگام هم تفاوت نور فرانت‌لایت فیدیبوک با گوشی یا تبلت باعث می‌شود چشم شما اذیت نشود. نور پس‌زمینه فیدیبوک ۲۴ سطح روشنایی دارد که می‌توانید به دلخواه خود تنظیم کنید. با این وجود بهتر بود سطح روشنایی حداقل آن کمتر می‌بود و دمای رنگی آن هم کمی بالاتر و گرم‌تر بود. با این‌حال وجود این قابلیت واقعاً ارزشمند است. خوشبختانه از آن‌جا که در تاریکی صفحه فیدیبو قابل رویت نیست می‌توانید با نگه داشتن دکمه‌های کناری نیز نور پس‌زمینه را روشن کنید.برای خواندن کتاب‌های EPUB شامل کتاب‌های درون کتابخانه فیدیبو امکانات زیادی وجود دارد. می‌توانید با لمس صفحه از میان پنج قلم فونت دلخواه خود را با اندازه دلخواه انتخاب کنید. همچنین امکان تنظیم فاصله بین خطوط و یا خواندن افقی هم وجود دارد. با نگه داشتن انگشت روی کلمات می‌توانید آن‌ها را هایلایت کنید  و سپس یادداشتی به آن بخش اضافه کنید و یا کلمه مورد نظر را در دیکشنری فارسی به انگلیسی یا انگلیسی به فارسی آفلاین فیدیبوک جستجو کنید.فیدیبوک ابزارهای دیگری مانند مرورگر وب، دفترچه یادداشت، دیکشنری، آلبوم تصاویر و فایل‌های دانلودی هم دارد اما صفحه‌نمایش e-ink و پردازنده دستگاه چندان برای این‌کارها بهینه نیستند.پاسخ این سوال کمی پیچیده‌تر از آن است که فکر می‌کنید. بسته به روشن یا خاموش بودن اتصال وای‌فای و روشنایی صفحه فیدیبوک می‌تواند چند روز تا چند هفته دوام بیاورد. از آن‌جا که نیازی به فعال بودن وای‌فای نیست و من اکثر اوقات در محیط روشن مطالعه می‌کنم از دوام شارژ این کتاب‌خوان رضایت دارم.با یک‌بار شارژ توانستم چیزی حدود ۸۰۰ صفحه کتاب (قطع اصلی کتابی) مطالعه کنم. جالب این‌جاست که به‌صورت عادی دسترسی به اطلاعات مصرف شارژ باتری ندارید تا زمانی که پیام اخطار مربوط به آن را دریافت کنید. همان‌طور که در تصویر مشاهده می‌کنید فیدیبوک من در هر بار شارژ بیش از ۱۶ ساعت با صفحه‌نمایش روشن کار می‌کند.با انتشار دو به‌روزرسانی تا تاریخ نگارش این مطلب می‌توان گفت فیدیبوک از نظر سخت‌افزاری عملکرد خوبی دارد. دقت لمس حالا کاملاً راضی کننده است و ایراد خاصی را نمی‌توان به سخت‌افزار دستگاه وارد کرد. در عوض مشکلات نرم‌افزاری ریز و درشتی وجود دارد که برخی کم‌اهمیت و برخی جدی‌تر هستند:۱. خطوط در فیدیبوک تمام‌چین (تراز از هر دو طرف نیستند)! برخلاف چیزی که روی جعبه فیدیبوک می‌بینید خطوط برخلاف کتاب‌های چاپی تمام‌چین و تراز نیستند و این ممکن است برای برخی کاربران (از جمله من) آزاردهنده باشد. از آن‌جا که اپلیکیشن موبایل فیدیبو هم همین مشکل را دارد شاید هیچ‌وقت آپدیتی برای حل این مسأله منتشر نشود.۲. فیدیبوک مشکل جدی همگام‌سازی دارد! اصولاً وقتی چند دستگاه مختلف با یک سرور مرکزی همگام‌سازی می‌شوند سرور بسته به تاریخ و زمان آخرین فعالیت در دستگاه مورد نظر تغییرات را در آن و یا در سرور همگام‌سازی می‌کند اما در فیدیبوک این اصل ساده رعایت نشده است!بگذارید یک مثال ساده بزنم. اگر در گوشی خود تا صفحه ۳۰ کتاب را مطالعه کنید و آن را پس از همگام‌سازی کنار بگذارید سپس فیدیبوک را برداشته و پس از همگام سازی و بدون اتصال به اینترنت آن را تا صفحه ۶۰ ادامه دهید؛ وقتی مجدداً با اینترنت عملیات همگام‌سازی را انجام دهید به صفحه ۳۰ بازگردانده خواهید شد! مشکل وقتی جدی‌تر می‌شود که حتی اگر تنها از فیدیبوک استفاده کنید بایستی پس از اتصال به اینترنت و پیش از همگام‌سازی کتاب را باز کنید وگرنه به همان صفحه‌ای بازگردانده خواهید شد که آخرین بار آنلاین بوده‌اید.۳. محدودیت به فروشگاه کتاب فیدیبو. با این‌که این محدودیت قابل درک است و در کیندل نیز چنین چیزی دیده بودیم اما تنوع کتاب‌های فیدیبو هرچند خوب اما بی‌نقص نیست و نمی‌توانید از فروشگاه‌ّای دیگری مثل طاقچه یا کتابراه استفاده کنید.۴. در استفاده از فیدیبوک گاهی با خطای بسته شدن اپلیکیشن کتاب‌خوان روبرو خواهید شد. خوشبختانه دفعات بروز این خطا کم (حدود هفته‌ای یک‌بار) بود.۵. خبری از لوازم جانبی برای فیدیبوک نیست. برخلاف کیندل متأسفانه دیجی‌کالا هیچ کیف یا کاور مناسبی برای این کتاب‌خوان ارائه نکرده است. از آن‌جا که این کتاب‌خوان (تقریباً) محصولی داخلی است و کاور و کیس‌های خارجی برای آن وجود ندارد عرضه این لوازم جانبی علاوه بر رضایت کاربر می‌تواند سود خوبی هم به همراه داشته باش۶. سرعت عملکرد دستگاه خصوصاً در باز کردن کتاب‌ها کندتر از کیندل آمازون است. با این‌حال از آن‌جا که این‌کار تنها بخش کوتاهی از تعامل شما با کتاب‌خوان است می‌توان گفت مشکلی جدی نیست.۷. امکان دسته‌بندی کتاب وجود ندارد. یعنی نمی‌توانید پوشه‌های دلخواهی بسازید و کتاب‌ها را درون آن‌ها قرار دهید.۸. جایی برای گزارش مشکلات وجود ندارد. برخی خریداران فیدیبوک گفته بودند که چند روز از پس از خرید تماسی از فیدیبو برای دریافت پیشنهادات و انتقادات دریافت کرده بودند اما این اتفاق برای من نیفتاد. با این‌وجود بهتر بود درون رابط کاربری و یا وب‌سایت فیدیبو جایی برای درج مشکلات و پیشنهادات وجود داشت.بی‌شک در شرایط کنونی قیمت مهم‌ترین فاکتور خریدن یا نخریدن است. فیدیبوک در ابتدا با قیمت ۵۵۰ هزار تومان به‌صورت انحصاری در دیجی‌کالا عرضه شد؛ اما حالا قیمت این کتاب‌خوان به ۶۰۰ هزار تومان رسیده است. خوشبختانه کماکان کارت هدیه خرید کتاب به ارزش ۱۰۰ هزارتومان به خریدار اهدا می‌شود.شاید بپرسید مگر می‌خواهید چند کتاب دیجیتال بخرید که در مجموع اختلاف قیمت آن‌ها با کتاب کاغذی به ۶۰۰ هزار تومان برسد؟! در پاسخ می‌گویم بهتر است سایر مزایای کتاب‌خوان نسبت به کتاب کاغذی را هم مرور کنید.با این‌که قیمت ابتدایی فیدیبوک نسبت به خرید رقبای خارجی از جمله کیندل آمازون مناسب بود اما حتی حالا هم با توجه به سقوط ارزش ریال و بالا رفتن قیمت اجناس خارجی کماکان این کتاب‌خوان گزینه به‌صرفه‌تری محسوب می‌شود.در واقع رقیب اصلی این کتاب‌خوان کیندل نسل هشتم آمازون است که قیمتی معادل ۸۰ دلار یعنی بیش از ۸۰۰ هزارتومان دارد؛ البته اگر بتوانید آن را در بازار پیدا کنید. حالا در نظر بگیرید که خواندن کتاب‌های فارسی در کیندل دشوارتر است، دسترسی مستقیم به فروشگاه‌های ایرانی وجود ندارد، وضوح تصویر کیندل پایین‌تر بوده و در آن خبری از دکمه‌های سخت‌افزاری ورق زدن هم نیست.اگر یک پله بالاتر بروید به کیندل ۱۲۰ دلاری پیپروایت می‌رسید که آخرین قیمت حدودی آن در بازار ایران بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان است. این کیندل وضوح تصویر نسبتاً بیشتری از فیدیبوک دارد، نور پس‌زمینه آن یکنواخت‌تر بوده و لوازم جانبی بیشتری هم دارد. با این‌حال هنوز خبری از دکمه‌های سخت‌افزاری نیست، خواندن محتوای فارسی همان دردسرها را داشته و البته قیمت آن قابل مقایسه با فیدیبوک نیست.به اعتقاد من فیدیبوک را بخرید اگر:فیدیبوک را نخرید اگر:به‌طور کلی می‌توان فیدیبوک را یک محصول خوب برای علاقمندان به کتابخوانی دانست. قیمت مناسب، سازگاری خوب با زبان فارسی و سخت‌افزار راضی‌کننده از ویژگی‌های مثبت اصلی این دستگاه هستند. با این‌حال امیدواریم فیدیبو به سرعت به غنی‌تر کردن آرشیو کتاب‌های خود ادامه داده و لوازم جانبی این کتاب‌خوان نیز در آینده موجود شود. اما شاید نکته مهم‌تر پشتیبانی نرم‌افزاری و رفع مشکلات این کتاب‌خوان باشد.همچنین اگر در آینده نسخه جدیدتر و بهتری از فیدیبوک با قابلیت‌های مهمی مثل وضوح تصویر بالاتر و پشتیبانی از کتاب صوتی با جک هدفون نیز هرچند با قیمت بالاتر عرضه شود می‌تواند طرفداران زیادی داشته باشد.  فیدیبوک یک کتاب‌خوان بسیار خوب است که وظیفه اصلی خود را به خوبی انجام می‌دهد، قیمت مناسبی دارد، از اکوسیستم خوبی برخوردار است و ویژگی‌های سخت‌افزاری یک کتاب‌خوان استاندارد را نیز دارد.
بهبود مشکلات ریز و درشت نرم‌افزاری،‌ عرضه لوازم جانبی و بهبود اکوسیستم فیدیبو می‌تواند این کتاب‌خوان را به گزینه خریدی عالی تبدیل کند.منبع